Ταρκύνιος ο Υπερήφανος, ο τελευταίος Ετρούσκος μονάρχης της Ρώμης

του Νικολάου Π. Παππά, Πολιτικού Επιστήμονος

Ο Ταρκύνιος ο Υπερήφανος ήταν ο έβδομος και τελευταίος βασιλιάς της αρχαίας Ρώμης (τόσο της Ετρουσκικής δυναστείας όσο και γενικότερα) πριν η πόλη μετατραπεί σε πολιτεία (res publica).

Ο Ταρκύνιος ήταν από την ετρουσκική πόλη Ταρκυνία, και βασίλευσε από το 534 έως το 510 π.Χ. όπου λόγω της τυραννικής του βασιλείας και με αφορμή τον βιασμό της Λουκρητίας από τον γιο του Σέξτο, οι Λατίνοι εξεγέρθηκαν και τον ανέτρεψαν.

 Από την πρώτη στιγμή που βασίλευσε ο Ταρκύνιος έδειξε το σκληρό του πρόσωπο, αρνούμενος να θάψει το νεκρό Σέρβιο (κάτι που ήταν μεγάλη ατιμία την εποχή εκείνη) ενώ στη συνέχεια σκότωσε αρκετά μέλη της γερουσίας, καθώς πίστευε ότι παρέμεναν πιστοί στον Τύλλιο.

Αρνούμενος να αντικαταστήσει τους δολοφονηθέντες γερουσιαστές και μη δεχόμενος να συνδιαλέγεται για τα κρίσιμα θέματα με τη Γερουσία για θέματα κυβέρνησης, μείωσε τόσο την αξία όσο και την εξουσία της γερουσίας.

Επί Ταρκύνιου η Ρώμη διεύρυνε την επικράτειά της. Ο Ετρούσκος βασιλιάς μόλις ανέλαβε την εξουσία ξεκίνησε μια εκστρατεία κατά της ετρουσκικής πόλης των Βολκών (Vulci) αλλά και κατά των Λατίνων ενώ καθιέρωσε και ως επικεφαλής της Λατινικής Ενώσεως, μιας συμμαχίας που κατέκτησε αρκετές πόλεις των Λατίνων.

Ταρκύνιος ο Υπερήφανος

Ένα άλλο σημαντικό επίτευγμα του Υπερήφανου ήταν η ολοκλήρωση της κατασκευής του τεράστιου ναού του Διός στο Καπιτώλιο της Ρώμης, ένα έργο που ξεκίνησε από τον Ταρκύνιο τον Πρεσβύτερο και τελείωσε από τους Ετρούσκους γλύπτες που πήγαν στην πόλη ειδικά για τη δουλειά. Δυστυχώς ο ναός δεν σώζεται σήμερα.

Παρά τα θετικά στην εξωτερική πολιτική του Ταρκύνιου, στα εσωτερικά τα πράγματα δεν πήγαιναν πολύ καλά. Και ένα περιστατικό ήταν αρκετό για να πυροδοτήσει επανάσταση εναντίον του. Το περιστατικό αυτό ήταν ο βιασμός της Λουκρητίας.

Ο ιστορικός Τίτος Λίβιος αφηγείται ότι ο άξεστος και βίαιος γιος του Ταρκύνιου, ο Σέξτος Ταρκύνιος βίασε την Ρωμαία αριστοκράτισσα Λουκρητία. Ατιμασμένη η Λουκρητία, αφού κάλεσε τους συγγενείς της και τους αφηγήθηκε τα όσα της συνέβησαν αυτοκτόνησε και από τότε αποτελεί σύμβολο αγνότητος για τους Ρωμαίους.

Ο Λούσιος Ιούνιος Βρούτος και ο Λούσιος Ταρκύνιος Κολλατίνος (αδελφός και σύζυγος της Λουκρητίας), οργισμένοι ξεσήκωσαν το λαό της Ρώμης κατά της βασιλικής οικογένειας θέτοντας σε κοινή θέα το σώμα της. Η επανάσταση που ξέσπασε είχε ως αποτέλεσμα την εκδίωξη του Ταρκύνιου και της οικογενείας του από την πόλη, οι οποίοι βρήκαν καταφύγιο στην Ετρουρία. Ο αδελφός και ο σύζυγος της Λουκρητίας αποτέλεσαν τους δύο πρώτους Υπάτους της Ρώμης και ίδρυσαν τη res publica.

Αφού εξορίστηκε από την πόλη, ο Ταρκύνιος συμμάχησε με τις ετρουσκικές πόλεις Καιρέα (σημερινό Cerveteri), Ταρκυνία και Βήιους. Ο συμμαχία επιτέθηκε στη Ρώμη αλλά νικήθηκε στη μάχη της Σίλβα Άρσια (Silva Arsia). Στην μάχη αυτή πέθανε ο Λούσιος Ιούνιος Βρούτος.

Μετά την πρώτη αποτυχία ο Ταρκύνιος δεν απελπίστηκε και ένωσε τις δυνάμεις του με τον Ετρούσκο βασιλιά του Κλούσιου, Λάρο Πορσήννα, με τον οποίο πολιόρκησε τη Ρώμη το 508 π.Χ. Η νέα επίθεση απέτυχε όπως και η πρώτη.

Η τελευταία προσπάθεια του Ταρκύνιου θα είναι το 496 π.Χ. όπου θα γίνει η μάχη στη λίμνη Ρεγίλους (Regillus, κοντά στο Φρασκάτι). Ο Υπερήφανος μαζί με τον Οκτάβιο Μαμίλιο (γαμπρός του Ταρκύνιου) και τον Σέξτο επιτέθηκαν στη Ρώμη και μετά από μια επική μάχη ηττήθηκαν με πάρα πολλές απώλειες. Ο Ταρκύνιος ο Υπερήφανος θα τραυματιστεί βαριά ενώ  ο Οκτάβιος θα πεθάνει στο πεδίο της μάχης.

Η μάχη στη λίμνη Regillus

Ο πρώην βασιλιάς κατέφυγε στην Κύμη όπου και πέθανε το 495 π.Χ. Με τον θάνατό του η ετρουσκική κυριαρχία στην περιοχή τελειώνει οριστικά. Παρότι θα γίνουν κάποιες προσπάθειες, κανένας Ετρούσκος δεν θα καταφέρει να ανακαταλάβει τη Ρώμη στη συνέχεια.

(Στην πρώτη εικόνα βλέπουμε τον Ταρκύνιο να αυτοανακηρύσσεται βασιλιάς της Ρώμης, μετά την δολοφονία του Τύλλιου)