του Νικολάου Π. Παππά. Πολιτικού Επιστήμονος
Η ύστερη εποχή του χαλκού (1600 ως το 1100 π.Χ.) είναι μια σημαντική περίοδος τόσο από αρχαιολογικής απόψεως όσο και από ιστορικής καθώς μπαίνουν οι βάσεις για την εμφάνιση και την ανάπτυξη των πολιτισμών που θα πρωταγωνιστήσουν από την αρχή της εποχής του σιδήρου και για όλη την περίοδο της ιστορίας που αποκαλούμε σήμερα αρχαιότητα.
Όπως και σε πολλές άλλες περιοχές της Μεσογείου και στην Ετρουρία σημειώνονται σημαντικές αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης και στην επιλογή των οικιστικών περιοχών. Με το πέρασμα στην εποχή του σιδήρου οι αρχαιολογικές έρευνες δείχνουν ότι οι πληθυσμοί εγκαταλείπουν τα μικρά χωριά σε καλά οχυρωμένες περιοχές και δημιουργούνται οι νέες πόλεις όπου στη συνέχεια θα μεγαλουργήσουν οι Ετρούσκοι. Από περιοχή σε περιοχή βέβαια διαφέρει και ο τρόπος και ο χρόνος των αλλαγών.
Στη νότια Ετρουρία δημιουργούνται οι πρώτες μεγάλες πόλεις όπως η Ταρκηνία, οι Βιήοι, το Τσερβεντέρι και το Βούλτσι, μεταξύ του 10ου και 9ου αιώνος π.Χ. Οι πρώτοι αυτοί οικισμοί φτιάχτηκαν σε περιοχές που εκτός από την στρατηγική τους θέση ήταν κοντά και σε κοιτάσματα μετάλλων όπως ο χαλκός, ο σίδηρος και ο άργυρος (για παράδειγμα οι πόλεις Τσερβεντέρι και Ταρκυνία είχαν κοντά τους τα Όρη της Τόλφα που αφθονούσε σε μέταλλα).
Με εξαίρεση την Ποπουλονία οι πόλεις δεν ιδρύονταν κοντά στη θάλασσα αλλά επιλέγονταν τοποθεσίες που να είναι κοντά σε ποταμούς ή φυσικά λιμάνια (όρμους) ώστε να γίνονται πιο εύκολα οι εμπορικές ανταλλαγές. Η Ποπουλονία φτιάχτηκε κοντά στην θάλασσα αποκλειστικά με στόχο τον έλεγχο των ορυχείων στο νησί Έλβα (νησί του Τοσκανικού αρχιπελάγους).
Όλες αυτές οι πόλεις ανήκουν στον πολιτισμό που αποκαλούμε Βιλανόβιο (1000-750 π.Χ.) και η ονομασία προέρχεται από το όνομα του ακινήτου που ανήκε στον Giovanni Gozzadini κοντά στην Μπολόνια, στην οποία έγιναν αρχικά οι ανασκαφές το 1853. Γενικά οι Βιλανόβιοι αναπτύχθηκαν σε περιοχές όπως στην Εμίλια, στη Ρομάνια, στην Τοσκάνη, στο Λάτιο και σε ένα τμήμα της Καμπανίας.
Οι προαστικοί αυτοί οικισμοί μετά τον 9ο αιώνα γίνονται πολυπληθείς καθώς οι πληθυσμοί που βρίσκονταν πριν διάσπαρτοι αρχίζουν να συγκεντρώνονται στα νέα κέντρα και δημιουργούν “συνοικισμούς” οι οποίοι πιθανότατα συνδέονταν με συγγενικούς δεσμούς και αποτελούσαν μια ομοιογενή πολιτισμική ομάδα. Ο τρόπος με τον οποίο εγκαταλείφθηκαν τα χωριά είναι ασαφής αλλά πιθανότατα να έγινε με σχεδιασμό από ισχυρές ομάδες, ίσως και με τη χρήση βία σε ορισμένες περιπτώσεις.
Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι και η μεταφορά των νεκροπόλεων έξω από τις πόλεις, κυρίως στις παρυφές των γειτονικών λόφων. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και σε άλλες περιοχές (όπως τους πολιτισμούς του Αιγαίου) την ίδια περίοδο.
Η μεγάλη αυτή αλλαγή πιστεύεται ότι οδηγεί και σε μεγάλες αλλαγές στην αγροτική ζωή. Μεγάλο μέρος από τις τεράστιες εύφορες εκτάσεις της Ετρουρίας πιθανότατα ιδιωτικοποιήθηκαν και τεμαχίστηκαν. Το πέρασμα από τον οικισμό της “φυλής” στην “κοινότητα” δημιουργεί και την ανάγκη ανάδειξης μιας αριστοκρατικής τάξης η οποία θα ελέγξει τις εκτάσεις αυτές και την εμφάνισή της θα κάνει κατά τα μέσα του 8ου αιώνος π.Χ.
Παρότι πιστευόταν στην αρχή ότι οι Βιλλανόβιοι ήταν ένας άλλος λαός ο οποίος εξαφανίστηκε από την περιοχή με τον ερχομό των Ετρούσκων πλέον πιστεύεται ότι πρόκειται σε μεγάλο βαθμό για τον ίδιο λαό αφού οι ανασκαφές δεν έχουν δείξει κάποια βίαιη αλλαγή αλλά αντιθέτως υπάρχει πολιτισμική συνέχεια.
(τέλος Α’ μέρους)
Πηγές:
-Αρχαία Ρώμη (Ε’ τόμος), επιστημονική επιμέλεια Ουμπέρτο Έκο
-Ancient History Encyclopedia
-Wikipedia
Πηγή: Ετρούσκοι, Τυρρηνοί ή Ρασίννες – Φίλοι Αρχαίας Ιστορίας
Η ύστερη εποχή του χαλκού (1600 ως το 1100 π.Χ.) είναι μια σημαντική περίοδος τόσο από αρχαιολογικής απόψεως όσο και από ιστορικής καθώς μπαίνουν οι βάσεις για την εμφάνιση και την ανάπτυξη των πολιτισμών που θα πρωταγωνιστήσουν από την αρχή της εποχής του σιδήρου και για όλη την περίοδο της ιστορίας που αποκαλούμε σήμερα αρχαιότητα.
Όπως και σε πολλές άλλες περιοχές της Μεσογείου και στην Ετρουρία σημειώνονται σημαντικές αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης και στην επιλογή των οικιστικών περιοχών. Με το πέρασμα στην εποχή του σιδήρου οι αρχαιολογικές έρευνες δείχνουν ότι οι πληθυσμοί εγκαταλείπουν τα μικρά χωριά σε καλά οχυρωμένες περιοχές και δημιουργούνται οι νέες πόλεις όπου στη συνέχεια θα μεγαλουργήσουν οι Ετρούσκοι. Από περιοχή σε περιοχή βέβαια διαφέρει και ο τρόπος και ο χρόνος των αλλαγών.
Στη νότια Ετρουρία δημιουργούνται οι πρώτες μεγάλες πόλεις όπως η Ταρκηνία, οι Βιήοι, το Τσερβεντέρι και το Βούλτσι, μεταξύ του 10ου και 9ου αιώνος π.Χ. Οι πρώτοι αυτοί οικισμοί φτιάχτηκαν σε περιοχές που εκτός από την στρατηγική τους θέση ήταν κοντά και σε κοιτάσματα μετάλλων όπως ο χαλκός, ο σίδηρος και ο άργυρος (για παράδειγμα οι πόλεις Τσερβεντέρι και Ταρκυνία είχαν κοντά τους τα Όρη της Τόλφα που αφθονούσε σε μέταλλα).
Με εξαίρεση την Ποπουλονία οι πόλεις δεν ιδρύονταν κοντά στη θάλασσα αλλά επιλέγονταν τοποθεσίες που να είναι κοντά σε ποταμούς ή φυσικά λιμάνια (όρμους) ώστε να γίνονται πιο εύκολα οι εμπορικές ανταλλαγές. Η Ποπουλονία φτιάχτηκε κοντά στην θάλασσα αποκλειστικά με στόχο τον έλεγχο των ορυχείων στο νησί Έλβα (νησί του Τοσκανικού αρχιπελάγους).
Όλες αυτές οι πόλεις ανήκουν στον πολιτισμό που αποκαλούμε Βιλανόβιο (1000-750 π.Χ.) και η ονομασία προέρχεται από το όνομα του ακινήτου που ανήκε στον Giovanni Gozzadini κοντά στην Μπολόνια, στην οποία έγιναν αρχικά οι ανασκαφές το 1853. Γενικά οι Βιλανόβιοι αναπτύχθηκαν σε περιοχές όπως στην Εμίλια, στη Ρομάνια, στην Τοσκάνη, στο Λάτιο και σε ένα τμήμα της Καμπανίας.
Οι προαστικοί αυτοί οικισμοί μετά τον 9ο αιώνα γίνονται πολυπληθείς καθώς οι πληθυσμοί που βρίσκονταν πριν διάσπαρτοι αρχίζουν να συγκεντρώνονται στα νέα κέντρα και δημιουργούν “συνοικισμούς” οι οποίοι πιθανότατα συνδέονταν με συγγενικούς δεσμούς και αποτελούσαν μια ομοιογενή πολιτισμική ομάδα. Ο τρόπος με τον οποίο εγκαταλείφθηκαν τα χωριά είναι ασαφής αλλά πιθανότατα να έγινε με σχεδιασμό από ισχυρές ομάδες, ίσως και με τη χρήση βία σε ορισμένες περιπτώσεις.
Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι και η μεταφορά των νεκροπόλεων έξω από τις πόλεις, κυρίως στις παρυφές των γειτονικών λόφων. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και σε άλλες περιοχές (όπως τους πολιτισμούς του Αιγαίου) την ίδια περίοδο.
Η μεγάλη αυτή αλλαγή πιστεύεται ότι οδηγεί και σε μεγάλες αλλαγές στην αγροτική ζωή. Μεγάλο μέρος από τις τεράστιες εύφορες εκτάσεις της Ετρουρίας πιθανότατα ιδιωτικοποιήθηκαν και τεμαχίστηκαν. Το πέρασμα από τον οικισμό της “φυλής” στην “κοινότητα” δημιουργεί και την ανάγκη ανάδειξης μιας αριστοκρατικής τάξης η οποία θα ελέγξει τις εκτάσεις αυτές και την εμφάνισή της θα κάνει κατά τα μέσα του 8ου αιώνος π.Χ.
Παρότι πιστευόταν στην αρχή ότι οι Βιλλανόβιοι ήταν ένας άλλος λαός ο οποίος εξαφανίστηκε από την περιοχή με τον ερχομό των Ετρούσκων πλέον πιστεύεται ότι πρόκειται σε μεγάλο βαθμό για τον ίδιο λαό αφού οι ανασκαφές δεν έχουν δείξει κάποια βίαιη αλλαγή αλλά αντιθέτως υπάρχει πολιτισμική συνέχεια.
(τέλος Α’ μέρους)
Πηγές:
-Αρχαία Ρώμη (Ε’ τόμος), επιστημονική επιμέλεια Ουμπέρτο Έκο
-Ancient History Encyclopedia
-Wikipedia
Πηγή: Ετρούσκοι, Τυρρηνοί ή Ρασίννες – Φίλοι Αρχαίας Ιστορίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου