Η «μυστικίστρια» Ιουλιανή του Νόργουιτς και ο Θεός ως… μητέρα

Του Νίκου Παππά, Φοιτητή Πολ. Επιστήμης και Ιστορία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Η Αγία Ιουλιανή του Νόργουιτς

Τον Μάιο του 1373 μια νεαρή γυναίκα μόλις 30 ετών, η Ιουλιανή, υπέφερε από μια σοβαρή αρρώστια. Στις 8 Μαΐου, καθώς η αρρώστια επιδεινωνόταν, ο τοπικός καθολικός ιερέας πήγε να την μεταλάβει για τελευταία φορά και της αφήνει στο κάτω μέρος του κρεβατιού έναν σταυρό. Η Ιουλιανή είχε χάσει την όρασή της και το σώμα της ξαφνικά μούδιασε ολόκληρο. Κατάφερε όμως μέσα απ᾽ το σκοτάδι να δει τον σταυρό και τον Χριστό να αιμορραγεί.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων ωρών, είχε μια σειρά από 16 οράματα με τον Ιησού Χριστό. Μέσα στις επόμενες 5 ημέρες θα αναρρώσει πλήρως -στις 13 Μαΐου 1373. Αυτά τα 16 οράματα, και γενικά το θαύμα το οποίο βίωσε, θα γίνουν η αιτία ώστε η Ιουλιανή να γίνει ασκήτρια και να γράψει ένα βιβλίο, το «Αποκαλύψεις Θείου Έρωτος» (Revelations of Divine Love) που εκδόθηκε το 1395, με μεγάλη επιρροή στην εποχή της, και μάλιστα θα γίνει η πρώτη γυναίκα που θα γράψει Θεολογικό βιβλίο στα Αγγλικά (γι᾽αυτό τον λόγο θα θεωρηθεί και από πολλούς σύμβολο φεμινισμού).

Η καινοτομία της, η οποία ακόμη και σήμερα γίνεται αντικείμενο συζητήσεως μεταξύ των Δυτικών Θεολόγων και διχάζει, ήταν να παρομοιάσει τον Θεό με την μητέρα. Συγκεκριμένα θα γράψει «...όταν (το παιδί) είναι πληγωμένο ή φοβισμένο τρέχει στην μητέρα του για βοήθεια όσο πιο γρήγορα μπορεί. Έτσι θέλει από μας να κάνουμε ο ίδιο (ο Θεός), σαν ταπεινά παιδιά, λέγοντας: Μητέρα μου, ευγενική μου Μητέρα, πολυαγαπημένη μου Μητέρα, λυπήσου με». Το βιβλίο της υπάρχει δωρεάν διαθέσιμο εδώ στα Αγγλικά, ενώ υπάρχει και στα Ελληνικά από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη.

Το βιβλίο της Αγίας Ιουλιανής «Αποκαλύψεις του Θείου έρωτος»

Γενικά στην Δυτική σκέψη, την εποχή του Μεσαίωνος, υπήρχε μια τάση να εγκωμιάζεται ο ρόλος της Παναγίας ως μητέρας του Θεού (και από την Μεσαιωνική Ευρώπη αλλά και από το Βυζάντιο). Οπότε στην βάση αυτή, η ταύτιση της μητρότητος με τον Χριστό έφτανε τα όρια της αιρετικότητος. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Στο βιβλίο της η Ιουλιανή θα υποστηρίξει ότι ο Θεός δεν δύναται να συγχωρέσει, γιατί δεν έχει μέσα του θυμό. Αυτή η άποψη προκαλεί μεγάλη σύγχυση, καθώς η συγχώρεση είναι ένα από τα χαρακτηριστικότερα στοιχεία του Χριστιανισμού. Επιπλέον, οι απόψεις της περί της ανθρώπινης ψυχής, επίσης θεωρούνται από πολλούς ύποπτες ενώ κατηγορείται και για ημι-γνωστικισμό. Τέλος, ασκώντας κριτική στα γραπτά τους, τονίζουν ότι όλη της η θεολογία στηρίζεται σε οράματα.

Όμως, παρά τις υποψίες για αιρετικές ιδέες, η Ιουλιανή επηρέασε αρκετά την Δυτική Χριστιανοσύνη και μάλιστα τα τελευταία χρόνια, την ημέρα της γιορτής της μητέρας, γίνονται εκδηλώσεις σε ορισμένες περιοχές προς τιμήν της. Η μνήμη της (η οποία γιορτάζεται στις 8 ή 13 Μαΐου), τιμάται από την Καθολική, την Αγγλικανή και την Λουθηρανική εκκλησία και θεωρείται από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους του Χριστιανικού μυστικισμού της Αγγλικής ιστορίας.

Η Ιουλιανή πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της ασκητεύοντας ως ερημίτης σε ένα απομονωμένο δωμάτιο της εκκλησίας της Αγίας Ιουλιανής στο Conisford του Νόργουιτς. Δεν γνωρίζουμε πολλά για την ζωή της, όμως ήταν μορφωμένη και ίσως καλόγρια των Βενεδικτίνων. Πέθανε το 1416 απομονωμένη στο καταφύγιο της.