Η «μυστικίστρια» Ιουλιανή του Νόργουιτς και ο Θεός ως… μητέρα

Του Νίκου Παππά, Φοιτητή Πολ. Επιστήμης και Ιστορία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Η Αγία Ιουλιανή του Νόργουιτς

Τον Μάιο του 1373 μια νεαρή γυναίκα μόλις 30 ετών, η Ιουλιανή, υπέφερε από μια σοβαρή αρρώστια. Στις 8 Μαΐου, καθώς η αρρώστια επιδεινωνόταν, ο τοπικός καθολικός ιερέας πήγε να την μεταλάβει για τελευταία φορά και της αφήνει στο κάτω μέρος του κρεβατιού έναν σταυρό. Η Ιουλιανή είχε χάσει την όρασή της και το σώμα της ξαφνικά μούδιασε ολόκληρο. Κατάφερε όμως μέσα απ᾽ το σκοτάδι να δει τον σταυρό και τον Χριστό να αιμορραγεί.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων ωρών, είχε μια σειρά από 16 οράματα με τον Ιησού Χριστό. Μέσα στις επόμενες 5 ημέρες θα αναρρώσει πλήρως -στις 13 Μαΐου 1373. Αυτά τα 16 οράματα, και γενικά το θαύμα το οποίο βίωσε, θα γίνουν η αιτία ώστε η Ιουλιανή να γίνει ασκήτρια και να γράψει ένα βιβλίο, το «Αποκαλύψεις Θείου Έρωτος» (Revelations of Divine Love) που εκδόθηκε το 1395, με μεγάλη επιρροή στην εποχή της, και μάλιστα θα γίνει η πρώτη γυναίκα που θα γράψει Θεολογικό βιβλίο στα Αγγλικά (γι᾽αυτό τον λόγο θα θεωρηθεί και από πολλούς σύμβολο φεμινισμού).

Το άγνωστο επαναστατικό ξεκίνημα του Ελευθερίου Βενιζέλου στην Κρήτη εναντίον των Άγγλων

Του Νίκου Παππά, Φοιτητή Πολ. Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Όλοι γνωρίζουν την πορεία του Ελευθερίου Βενιζέλου από την εποχή της Επαναστάσεως του Θερίσου ή ακόμη κι από την εποχή του Κινήματος στο Γουδή. Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι η επαναστατική και πολιτική πορεία του μεγάλου αυτού πολιτικού είχε ξεκινήσει αρκετά νωρίτερα, από το 1886.

Το 1886, πριν ακόμη τελειώσει την Νομική́, ο Ελευθέριος έδειξε τα πρώτα του επαναστατικά́ χαρακτηριστικά́ και προχώρησε στην πρώτη του σημαντική πολιτική πράξη. Την εποχή εκείνη, το Κρητικό ζήτημα χόχλαζε, και οι Άγγλοι ήθελαν μια αυτόνομη Κρήτη για να την έχουν υπό την επιρροή τους. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής τους, ο Άγγλος πολιτικός Τζοζέφ Τσάμπερλαιν, υπεύθυνος για τις συνομιλίες για το Κρητικό ζήτημα, έδωσε συνέντευξη στην εφημερίδα «Ακρόπολη», στην οποία και υποστήριξε ότι κατά τις συνομιλίες που είχε με Έλληνες και Τούρκους στην Κωνσταντινούπολη, έμαθε ότι οι Κρητικοί ήθελαν να απαλλαγούν από τον τουρκικό ζυγό, αλλά όχι να ενωθούν με την Ελλάδα. Επιθυμία τους ήταν να κυβερνήσουν μόνοι το νησί τους.

Η Ε.Ε. δεν αφορά τους πολίτες της, είναι αντίθετη στην εξέλιξη των κοινωνιών

Του Νίκου Παππά, Φοιτητή Πολ. Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Πολλές φωνές σε Ελλάδα και εξωτερικό έδειξαν με αφορμή το Brexit την πραγματικά ολιγαρχική ιδεολογία τους, βαφτίζοντας αυτό που δεν τους άρεσε (δηλαδή το αίτημα ενός λαού για πλήρη κρατική ανεξαρτησία) ως νίκη της ακροδεξιάς, ως αποτέλεσμα του λαϊκισμού, φτάνοντας ακόμη και σε σημείο να ζητήσουν να μην εφαρμοστεί η λαϊκή βούληση. Ευτυχώς οι επικεφαλής της Ενώσεως, αντιλήφθηκαν ότι σε περίπτωση που υποστήριζαν αυτές τις γελοιότητες θα έδειχναν πιο απροκάλυπτα από ποτέ το πόσο ολιγαρχική είναι η ιδεολογία τους. Έτσι, προς τιμήν τους, ζήτησαν άμεση εφαρμογή της εντολής των Βρετανών πολιτών.

Η πραγματικότητα έδειξε, όπως και στο παράδειγμα της Ελλάδος, ότι εάν η κυβέρνηση θέλει, όντως μπορεί να παρακάμψει την βούληση των πολιτών. Γιατί πολύ απλά η κοινωνία δεν είναι θεσμοθετημένη, ώστε η βούλησή της να έχει ισχύ και δεσμευτικό χαρακτήρα. Η διαφορά Ελλάδος και Βρετανίας είναι ότι στην Ελλάδα έχει παραιτηθεί από την προσπάθειά του να αντισταθεί, αντιθέτως οι Βρετανοί είναι σίγουρο ότι θα αντιδρούσαν άμεσα σε μια πιθανή αλλοίωση της εντολής που έδωσαν στους κυβερνώντες τους.

«Η Γαληνοτάτη Δημοκρατία του Αγίου Μαρίνου», ένα... ξεχασμένο κοινό

του Νικολάου Π. Παππά, Πολιτικού Επιστήμονος

Η «Serenissima Repubblica di San Marino» [δηλ. Γαληνοτάτη Πολιτεία (ή κατά την λάθος μετάφραση: Δημοκρατία) του Αγίου Μαρίνου] είναι μια εξαιρετική και μοναδική περίπτωση μιας πόλης-κράτους η οποία επιβίωσε μέχρι και σήμερα. Η πόλη βρισκόταν στην επικράτεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και στην περιφέρεια του Ελληνικού κόσμου, ο οποίος αναπτυσσόταν πάντοτε με βάση τις αυτόνομες πόλεις-κοινότητες. Βρίσκεται μόλις μία ώρα μακριά από το Ρίμινι και έχει περίπου 30.000 κατοίκους.

Ο Μαρίνος ήταν ένας Χριστιανός λιθοξόος (=λαξευτής λίθων και μαρμάρων). Είχε πάει στην περιοχή του Ρίμινι για να κάνει Χριστιανικά κηρύγματα, όμως γρήγορα (το 257 μ.Χ.) κατέφυγε στο βουνό Μόντε Τιτάνο καθώς εκείνη την εποχή ο Διοκλητιανός είχε εξαπολύσει δριμείς διωγμούς κατά των Χριστιανών (και του Μανιχαϊστών) και βρισκόταν σε κίνδυνο. Εκεί έφτιαξε μια μικρή εκκλησία, σιγά-σιγά μαζεύτηκαν και άλλοι διωκόμενοι Χριστιανοί, και έτσι δημιουργήθηκε ο οικισμός που αυτός με την σειρά του εξελίχθηκε σε αυτόνομη πόλη. Η πόλη θεωρείται ότι ιδρύθηκε επίσημα στις 3 Σεπτεμβρίου 301 μ.Χ. (ημέρα θανάτου του Μαρίνου).

Η απαξίωση των διαφωτιστών για την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Βυζάντιο)

Του Νίκου Παππά, Φοιτητή Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Ο 18ος αιώνας είναι ένας αιώνας συνεχών επαναστάσεων, και η στροφή της Δύσεως προς τον ορθολογισμό είχε ως αποτέλεσμα να αντιμετωπιστεί με σκεπτικισμό η θρησκεία και το παρελθόν να αντιμετωπιστεί με μεγάλη άρνηση. Αποτέλεσμα του μίσους των διαφωτιστών προς τον Μεσαίωνα, ήταν να ταυτιστεί από πολλούς η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία με τον Δυτικό φεουδαλικό κόσμο, και να παρουσιαστεί η αυτοκρατορία ως θεοκρατική – σκοταδιστική.

Σκληρή κριτική στην αυτοκρατορία άσκησαν οι Βολταίρος, Μοντεσκιέ, Έγελος και ο Ναπολέων Α’. Ο Βολταίρος, Γάλλος ιστορικός και φιλόσοφος, θα γράψει: «Υπάρχει μια ιστορία πολύ περισσότερο γελοία από την ιστορία της Ρώμης από την εποχή του Τακίτου: η ιστορία του Βυζαντίου. Αυτή η ανάξια λόγου συλλογή δέν περιλαμβάνει τίποτε άλλο, παρά μόνο πομπώδεις διακηρύξεις και θαύματα. Είναι το βδέλυγμα του ανθρώπινου πνεύματος, όπως η Ελληνική αυτοκρατορία υπήρξε το βδέλυγμα της οικουμένης»(1). Επίσης θεωρούσε ότι η βυζαντινή αυτοκρατορία μετρούσε περισσότερους μοναχούς, που δεν χρησίμευαν σε τίποτα, απ' ό,τι στρατιώτες.

François-Marie Arouet (Voltaire)

«Επίστρατοι», ένα «τέκνον» του Εθνικού Διχασμού που διχάζει

Του Νίκου Παππά, Φοιτητή Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο 

Φέτος, στις 5 Ιουνίου 2016,
συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την ίδρυση των «Επιστράτων»

Η Ελλάδα, μετά τους νικηφόρους Βαλκανικούς πολέμους και τους προσωπικούς θριάμβους των Βενιζέλου-Βασιλέως Κωνσταντίνου, φτάνει στην εποχή του Εθνικού Διχασμού του 1914-1917 και η χώρα χωρίζεται για άλλη μια φορά στα δύο. Το 1916, μάλιστα, ο Εθνικός Διχασμός θα φτάσει στο αποκορύφωμά του το 1916 με τα «Νοεμβριανά». Μεγάλη συμμετοχή στα Νοεμβριανά, θα έχουν οι «Επίστρατοι», μια οργάνωση βαθιά αντί-Βενιζελική και φιλό-Βασιλική.

Ο επίσημος τίτλος των Επιστράτων ήταν «Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εφέδρων» (Π.Σ.Ε.) και ιδρύθηκε επίσημα στις 5 Ιουνίου του 1916, καθώς τότε ψηφίστηκε το καταστατικό του Συνδέσμου. Παρότι, σύμφωνα με το καταστατικό του, σκοπός της ιδρύσεως του ήταν η πρόνοια για τους εφέδρους και τις οικογένειές τους, στην πραγματικότητα αιτία της δημιουργίας τους ήταν, έναν μήνα πριν, η επιβολή από την Entente στον Βασιλέα Κωνσταντίνο για γενική αποστράτευση πολλών φιλοβασιλικών αξιωματικών. Οι αξιωματικοί αυτοί ήταν σχεδόν όλοι μάχιμοι και είχαν συμμετάσχει λίγο νωρίτερα στους Βαλκανικούς πολέμους. Έτσι, με την κίνησή τους αυτή, οι «σύμμαχοι» αποστερούσαν από την χώρα σημαντικό έμψυχο υλικό που θα μπορούσε να βοηθήσει την χώρα σε περίπτωση συμμετοχής της στον Α᾽ παγκόσμιο πόλεμο. Όπως ήταν φυσικό, η παρέμβαση αυτή σήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Όμως η παρέμβαση αυτή δεν μπορεί να συγκριθεί με την παρέμβαση στην οποία θα προχωρήσουν οι «σύμμαχοι» λίγους μήνες μετά...

Βυζαντινή Αυτοκρατορία -ή Βυζαντινή Πολιτεία;

Του Brian Patrick Mitchell*,

(Μετάφραση: Νίκος Παππάς, Φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο)

Σχετικά με το βιβλίο «The Byzantine Republic: People and Power in New Rome», Αντώνης Καλδέλλης, Harvard University Press

Τα διδακτικά βιβλία λένε ότι η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν μια θεοκρατική απολυταρχία ενώνοντας εκκλησία και κράτος κάτω από έναν παντοδύναμο αυτοκράτορα, ο οποίος θεωρούταν από τους Βυζαντινούς ο αντιβασιλέας και ο εφημέριος του Θεού. Δεν βγάζει νόημα αυτό, λέει ο Αντώνης Καλδέλλης, καθηγητής κλασικής φιλολογίας στο πανεπιστήμιο του Οχάιο. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν η συνέχεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ακόμη και της Ρωμαϊκής Πολιτείας (Republic). Η πολιτική της ιδεολογία ήταν θεμελιωδώς κοσμική και στηριζόταν στην αρχαία Ρωμαϊκή ρεπουμπλικανική πεποίθηση ότι η κυβέρνηση υπάρχει για να εξυπηρετεί το κοινό καλό. Οι άνθρωποί της δεν είχαν πλέον έννομο ρόλο στην εκλογή των ηγετών ή των νομοθετών, αλλά συχνά έπαιζαν έξω-νομικό ρόλο στην εκλογή ή καθαίρεση Αυτοκρατόρων, των οποίων η νομιμότητα εξαρτιότανε από την δημοτικότητά του, κι όχι στην απαίτηση μιας Θείας ή συνταγματικής ορθότητας. Ως εκ τούτου, οι Αυτοκράτορες κυβερνούσαν με ρεαλισμό κι όχι με φανατισμό, συχνά απογοητεύοντας την εκκλησία και ευχαριστώντας τους ανθρώπους.

Αυτό είναι κάτι καινούριο για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, οι οποίοι κουβαλούσαν την κατηγορία της Βυζαντινής θεοκρατίας περισσότερο από τους Δυτικούς Χριστιανούς, οι οποίοι κουβαλούσαν τις κατηγορίες των Σταυροφοριών και της Ιεράς εξετάσεως. Αλλά η «Βυζαντινή Πολιτεία» του Κύριου Καλδέλλη παρέχει χρήσιμες κριτικές στην μοντέρνα Δυτική πολιτική σκέψη, καθώς και δυσοίωνες, μέσω της ιδέας του για τον προοδευτικό δημοκρατικό τρόπο σκέψεως και που αυτός θα μας οδηγήσει.

Το βιβλίο του είναι μια ειλικρινώς ρεβιζιονιστική επίθεση στον τομέα των Βυζαντινών σπουδών, οι οποίες έχουν διαιωνίσει τις πανάρχαιες Δυτικές προκαταλήψεις σε αντίθεση με την ιστορική καταγραφή. Ο Καθηγητής Καλδέλλης στοχεύει κυρίως σε ακαδημαϊκούς της δεκαετίας του 1930 και των μιμητών τους, αλλά οι ρίζες της προκαταλήψεως πάνε πιο πίσω με την αντί-Ορθόδοξη προπαγάνδα στον Μεσαίωνα. Οι Ορθόδοξοι Βυζαντινοί αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν την υπεροχή του Πάπα της Ρώμης επί όλων των πραγμάτων (ιερών και κοσμικών), και επέτρεψαν στον Αυτοκράτορά τους να έχει πολλή περισσότερη εξουσία πάνω στην εκκλησία απ’ ότι οι Παπικοί υποστηρικτές μπορούσαν να ανεχτούν. Αργότερα, κατά την διάρκεια του Διαφωτισμού, όταν η Δύση κινήθηκε με στόχο να αποκλείσει την Εκκλησία από την πολιτική, πιστευόταν ότι οι Βυζαντινοί είχαν καθυστερήσει, και θεωρούνταν το χαρακτηριστικό παράδειγμα του «Καισαροπαπισμού», λόγω της εσφαλμένης πεποιθήσεως ότι ο Βυζαντινός Αυτοκράτωρ κυβερνούσε ως Βασιλέας και Πάπας μαζί, χωρίς διαχωρισμό μεταξύ Εκκλησίας και κράτους.